عنوان مقاله:

نویسندگان:

صبا جلیلی جشن‌آبادی

بیهقی در آغاز مجلّد ششم از تاریخ خود، در مبحثی تقریبا مفصّل، امیران غزنوی را از پادشاهان بلندآوازه‌ای چون اسکندر یونانی و اردشیربابکان برتر می‌داند و به نقد این دو پادشاه بزرگ می‌پردازد او زیرکانه برای پسند افکار عمومی و مخاطبان خود، شبهه‌ای مقدّر مطرح می‌کند مبنی بر اینکه اصل دولت غزنویان از کودکی خامل ذکر به بار آمده است. بیهقی با استناد به آیات قرآن، این شبهه و طعنِ مقدّر را پاسخ می‌دهد و در خطبه‌ای متّصل به این مبحث، پادشاهان را با پیامبران مقایسه می‌کند تا گام به گام مشروعیت و مقبولیت خاندان غزنوی را به مخاطبان خود بنمایاند. در حکایت دلسوزیِ سبکتگین بر آهو و بچه‌اش، بلافاصله داستان ترحّم موسی(ع) با برۀ گوسفند را ذکر می‌کند. این تشابه و دفاع از سبکتگین، در مجمع‌الأنساب شبانکاره‌ای نیز آمده است که سبکتگین، ضمن اندرز به فرزندش محمود، حکایتی ازکودکیِ خود ذکر می‌کند که مانند حکایت بت‌شکستنِ حضرت ابراهیم است. در این پژوهش، نویسنده با روش تحلیلی و نمونه‌ای، بیان می‌کند که بیهقی چگونه می‌کوشد تا کهتریِ غزنویان را در باور مخاطبان کمرنگ کند و این خاندان را سایۀ پیامبران در زمین معرّفی کند.

تاریخ بیهقی، کهتری، ابوالفضل بیهقی، سبکتگین.

برای لینک‌دهی به این مقاله از آدرس زیر استفاده نمایید:

برای ارجاع در منابع از عبارت زیر استفاده کنید:
جلیلی جشن‌آبادی، صبا، 1401، پاسخی زیرکانه به شبهه‌ای مقدّر درتاریخ بیهقی، دوازدهمین همایش بین المللی بزرگداشت ابوالفضل بیهقی، https://cnf.hsu.ac.ir/fa/archive_index.php?c=beyhagi12&aid=70988